งานปักตาลปัตร-ย่าม-หมอนกฐิน-สัปทน
ชุดสังฆทาน
ผ้าไตร จีวร
ผ้าไตร จีวร
ผ้าไตร จีวร
ชุดผ้าไตรจีวรประกอบด้วยอะไรบ้าง
ผ้าไตร หรือ ผ้าไตรจีวร เป็นเครื่องนุ่งห่มหลักของพระภิกษุสงฆ์มาแต่โบราณ ประกอบด้วยผ้าสำคัญ 3 ผืน ได้แก่ สบง จีวร และสังฆาฏิ ในสมัยพุทธกาล ผ้าไตรมักทำจากผ้าบังสุกุล (ผ้าที่ทิ้งแล้ว) ที่นำมาซักให้สะอาดและย้อมด้วยน้ำฝาด เพื่อแสดงถึงความไม่ยึดติดในวัตถุนิยมและการละทิ้งความสวยงามทางโลก ในปัจจุบันผ้าไตรเป็นสิ่งของสำคัญที่ชาวพุทธนิยมนำไปถวายพระในโอกาสต่างๆ โดยเฉพาะในพิธีอุปสมบทและงานกฐิน ร้านนวรัตน์สังฆภัณฑ์ภูมิใจนำเสนอผ้าไตรจีวรคุณภาพสูงหลากหลายรูปแบบ ที่คัดสรรด้วยความประณีตและใส่ใจในทุกรายละเอียด เพื่อให้เหมาะสมกับการถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ในทุกโอกาสสำคัญประเภทของผ้าไตรจีวร
ผ้าไตรจีวรมีหลากหลายประเภทให้เลือกตามความเหมาะสมกับโอกาสและการใช้งาน ผู้ที่ต้องการถวายผ้าไตรจีวรควรทำความเข้าใจประเภทต่างๆ เพื่อเลือกได้อย่างเหมาะสมผ้าไตรครอง
ผ้าไตรครอง หรือ ผ้าไตรเต็ม เป็นชุดผ้าไตรที่สมบูรณ์ที่สุดสำหรับพระภิกษุสงฆ์ นิยมใช้ในงานพิธีสำคัญเช่นงานบวช งานมงคล หรือพิธีทางศาสนาที่เป็นทางการ ผ้าไตรครองมีคุณภาพสูงและราคาสูงกว่าชุดอื่น เพราะมีความครบถ้วนและเหมาะสำหรับการใช้งานในระยะยาวและพิธีการสำคัญ ประกอบด้วยผ้า 7 อย่าง ได้แก่:- สบง - ผ้านุ่งสำหรับพระภิกษุสำหรับปกปิดร่างกายท่อนล่าง
- จีวร - ผ้าห่มสำหรับคลุมร่างกายท่อนบน เป็นผ้าผืนหลักที่พระภิกษุนุ่งห่มในโอกาสทั่วไป
- สังฆาฏิ - หรือผ้าพาดบ่า เดิมใช้สำหรับห่มทับจีวรอีกชั้นเพื่อป้องกันความหนาว แต่ในประเทศไทยนิยมพับเป็นผืนยาวแล้วพาดไว้บนบ่าซ้าย
- อังสะ - ผ้าห่มคลุมบ่า ใช้สำหรับห่มเฉวียงบ่า มักใช้เมื่ออยู่ในวัดตามลำพัง หรือในสถานการณ์ที่ไม่เป็นทางการมากนัก
- รัดประคด - หรือ ประคดเอว หรือ กายพันธน์ ผ้าคาดเอวสำหรับรัดสบงให้แน่น
- ผ้ารัดอก - ผ้าสำหรับรัดรอบอกเพื่อรัดจีวรให้กระชับและเรียบร้อย
- ผ้ารับประเคน - หรือผ้ากราบ ผ้าสำหรับรับของจากผู้อื่นโดยเฉพาะสตรี หรือใช้ปูรองเวลากราบพระ
ผ้าไตรอาศัย
ผ้าไตรอาศัย หรือ ผ้าไตรจีวรชุดเล็ก เป็นชุดผ้าพื้นฐานที่พระสงฆ์ใช้ในชีวิตประจำวัน เหมาะสำหรับถวายพระในโอกาสทั่วไปหรือกรณีที่มีงบประมาณจำกัด นอกจากนี้ยังเหมาะสำหรับพระนวกะ (พระบวชใหม่) หรือสามเณร ผ้าไตรอาศัยมีราคาที่เข้าถึงได้ง่ายกว่าผ้าไตรครอง และเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับการทำบุญในวาระปกติทั่วไป- สบง - ผ้านุ่งสำหรับพระภิกษุสำหรับปกปิดร่างกายท่อนล่าง
- จีวร - ผ้าห่มสำหรับคลุมร่างกายท่อนบน เป็นผ้าผืนหลักที่พระภิกษุนุ่งห่มในโอกาสทั่วไป
- อังสะ - ผ้าห่มคลุมบ่า ใช้สำหรับห่มเฉวียงบ่า มักใช้เมื่ออยู่ในวัดตามลำพัง หรือในสถานการณ์ที่ไม่เป็นทางการมากนัก
วิธีเลือกผ้าไตรจีวร
นอกเหนือจากการเลือกระหว่างผ้าไตรครองและผ้าไตรอาศัยแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่ควรพิจารณาเพื่อให้การเลือกซื้อหรือถวายผ้าไตรจีวรนั้นเหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุด ได้แก่เลือกตามชนิดผ้า
ผ้าที่นิยมนำมาตัดเย็บไตรจีวรมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีคุณสมบัติและราคาแตกต่างกันไป โดยหลัก- ผ้าโทเร: เป็นผ้าใยสังเคราะห์ผสมฝ้าย มีความทนทาน ใช้ได้นาน และราคาไม่แพง แต่ระบายอากาศได้ไม่ดีเท่าผ้ามัสลิน และอาจรู้สึกร้อนเมื่อสวมใส่ เหมาะสำหรับพระที่บวชระยะสั้น หรือถวายเป็นสังฆทานทั่วไป
- ผ้ามัสลิน: เป็นผ้าฝ้ายเนื้อละเอียด บางเบา นุ่ม ระบายอากาศได้ดี แห้งง่าย สวมใส่สบาย เหมาะกับสภาพอากาศร้อนของประเทศไทย และเป็นที่นิยมแม้จะมีราคาสูงกว่าผ้าโทเร
- ผ้าฝ้าย: เป็นผ้าเนื้อหนาและนุ่ม กักเก็บความร้อนได้ดี เหมาะสำหรับอากาศหนาว แต่ราคาสูง
- ผ้าไหม: เป็นผ้าเนื้อนุ่มลื่น เป็นเงางาม มักใช้ถวายพระผู้ใหญ่ที่มีสมณศักดิ์ และมีราคาสูงที่สุด
เลือกตามสี หรือนิกาย
สีของจีวรมีความหลากหลายและมักแตกต่างกันไปตามธรรมเนียมของแต่ละวัดหรือแต่ละนิกาย. สีที่พบเห็นได้บ่อยในประเทศไทย ได้แก่- สีเหลืองส้ม หรือ สีทอง: นิยมใช้ในหมู่พระสงฆ์คณะมหานิกายทั่วไป
- สีพระราชนิยม หรือ สีพระราชทาน: เป็นสีเหลืองหม่นหรือสีน้ำตาลอมเหลือง นิยมใช้ในวัดทั่วไป โดยเฉพาะในคณะธรรมยุตินิกาย หากไม่แน่ใจว่าจะถวายสีใด การเลือกสีพระราชนิยมถือเป็นทางเลือกที่ค่อนข้างปลอดภัย
- สีแก่นขนุน หรือ สีกรัก: เป็นสีน้ำตาลแกมเหลืองเข้ม นิยมใช้ในหมู่พระกรรมฐานสายวัดป่า
- สีกรักดำ หรือ สีแก่นบวร: เป็นสีน้ำตาลเข้ม หรือน้ำตาลอมแดงเข้ม นิยมใช้ในหมู่พระกรรมฐานบางสาย หรือพระทางภาคเหนือ
เลือกตามขนาด
การเลือกขนาดของผ้าไตรให้เหมาะสมกับสรีระของพระภิกษุผู้รับถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญ เพื่อให้ภิกษุที่ได้รับสามารถนำไปสวมใส่ได้อย่างเหมาะสม- ขนาด 1.80 เมตร เหมาะสำหรับส่วนสูง 145-160 ซม.
- ขนาด 1.90 เมตร เหมาะสำหรับส่วนสูง 160-175 ซม.
- ขนาด 2.00 เมตร เหมาะสำหรับส่วนสูง 175-190 ซม.
- ขนาด 2.10 เมตร หรือ 2.20 เมตร สำหรับพระภิกษุที่มีรูปร่างสูงกว่า 190 ซม.