การทำบุญถวายสังฆทานถือเป็นประเพณีอันดีงามที่พุทธศาสนิกชนชาวไทยได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน เป็นการแสดงความเคารพและศรัทธาต่อพระพุทธศาสนา ซึ่งนอกจากจะเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาแล้ว ยังเป็นการสร้างบุญกุศลให้แก่ตนเองและครอบครัวอีกด้วย แต่หลายท่านอาจจะยังไม่ทราบว่า ชุดสังฆทานมีกี่ประเภท และแต่ละประเภทมีความแตกต่างกันอย่างไร วันนี้ทางร้านนวรัตน์สังฆภัณฑ์ขอพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับประเภทของสังฆทานให้มากขึ้น
ความหมายของสังฆทาน
ก่อนที่เราจะเข้าใจว่าสังฆทานมีกี่ประเภท เรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่าสังฆทานคืออะไร สังฆทาน หมายถึง การถวายทานแก่พระสงฆ์โดยไม่เจาะจงรูปใดรูปหนึ่ง เป็นการถวายให้กับพระสงฆ์ทั้งหมดที่มาในงาน หรือทั้งวัด หรือพระสงฆ์ทั้งหมดในพระพุทธศาสนา โดยมีความตั้งใจอุทิศถวายเป็นสมบัติส่วนรวมของพระสงฆ์ ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาถือว่าการถวายสังฆทานนั้นได้อานิสงส์มากกว่าการถวายแก่พระภิกษุรูปใดรูปหนึ่งโดยเฉพาะสังฆทานมีความสำคัญอย่างยิ่งในพระพุทธศาสนา เพราะเป็นการสนับสนุนให้พระภิกษุสงฆ์มีปัจจัยในเผยแผ่พระธรรมคำสอนได้ ซึ่งเป็นการช่วยสืบทอดพระพุทธศาสนาให้คงอยู่สืบไป
ประเภทของสังฆทานตามลักษณะการบรรจุ
เมื่อเราพูดถึงว่าสังฆทานมีกี่ประเภท สามารถแบ่งได้หลายแบบ หนึ่งในนั้นคือการแบ่งตามลักษณะของภาชนะที่ใช้บรรจุ ซึ่งในปัจจุบันมีหลากหลายรูปแบบให้เลือกตามความเหมาะสมและโอกาส แต่ละแบบก็มีเอกลักษณ์และความเหมาะสมที่แตกต่างกันไป มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง
ชุดสังฆทานถุง
ชุดสังฆทานถุงเป็นรูปแบบที่นิยมและพบเห็นได้ทั่วไปมากที่สุด เนื่องจากมีราคาไม่แพง สะดวกในการหิ้ว และขนส่ง เหมาะสำหรับงานทำบุญทั่วไปหรือการถวายในโอกาสปกติ ชุดสังฆทานถุงมักจะประกอบด้วยสิ่งของเครื่องใช้ที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์ เช่น สบู่ ยาสีฟัน แปรงสีฟัน ผงซักฟอก น้ำยาล้างจาน และอาหารแห้งต่างๆ บรรจุในถุงผ้าหรือถุงกระดาษที่มีความแข็งแรง ในปัจจุบันร้านค้าสังฆภัณฑ์หลายแห่ง
ชุดสังฆทานถัง
สำหรับชุดสังฆทานถัง เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ได้รับความนิยมไม่แพ้ชุดสังฆทานถุง เนื่องจากภาชนะเป็นถังพลาสติกที่พระสงฆ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อได้ เช่น ใช้เป็นที่เก็บของ หรือใส่น้ำ ชุดสังฆทานถังมีความแข็งแรงทนทาน สามารถบรรจุสิ่งของได้มากกว่าแบบถุง และมักจะมีขนาดและราคาหลากหลายให้เลือก ตั้งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่พิเศษ เหมาะสำหรับงานทำบุญในโอกาสพิเศษ หรืองานกฐินผ้าป่า
ชุดสังฆทานชะลอม
ชุดสังฆทานชะลอมถือเป็นรูปแบบดั้งเดิมที่มีความเป็นไทยสูง ชะลอมเป็นภาชนะที่สานด้วยไม้ไผ่ มีความสวยงามและเป็นเอกลักษณ์ การถวายสังฆทานในชะลอมนอกจากจะเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาไทยแล้ว ยังช่วยลดการใช้พลาสติกอีกด้วย ชุดสังฆทานชะลอมมักจะได้รับความนิยมในงานมงคล หรืองานที่ต้องการความพิถีพิถันและความเป็นไทย ถึงแม้ราคาอาจจะสูงกว่าแบบถุงและถัง แต่ชะลอมก็มีความสวยงามและมีคุณค่าทางวัฒนธรรมที่น่าสนใจ
ประเภทของสังฆทานตามเจตนาในการถวาย
นอกจากการแบ่งประเภทของสังฆทานตามลักษณะการบรรจุแล้ว เรายังสามารถแบ่งประเภทของสังฆทานตามเจตนาในการถวายได้อีกด้วย ซึ่งมีความแตกต่างในแง่ของอานิสงส์และวิธีการถวาย ดังนี้
สังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์โดยรวม
สังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์โดยรวม หรือที่เรียกว่า “อุทิศเป็นสังฆทาน” คือการถวายโดยไม่เจาะจงว่าจะถวายแก่พระภิกษุรูปใด แต่ตั้งใจถวายเป็นของส่วนรวมของพระสงฆ์ทั้งหมด ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาถือว่าได้อานิสงส์มากที่สุด การถวายในลักษณะนี้จะมอบให้กับพระสงฆ์เพื่อนำไปจัดสรรตามความเหมาะสมต่อไป ทางวัดอาจนำสิ่งของไปแจกจ่ายให้กับพระภิกษุทุกรูปในวัด หรือนำไปเก็บไว้ในคลังกลางของวัดเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน
สังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์เฉพาะกลุ่ม
สำหรับสังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์เฉพาะกลุ่ม เป็นการถวายที่มีการระบุเฉพาะว่าจะถวายแก่พระสงฆ์กลุ่มใด เช่น พระสงฆ์ที่จำพรรษาในวัดนั้นๆ พระสงฆ์ที่มาในงานเท่านั้น หรือพระสงฆ์ที่กำลังศึกษาพระปริยัติธรรม เป็นต้น แม้จะไม่ได้เจาะจงเป็นรายบุคคล แต่ก็มีการจำกัดขอบเขตของผู้รับ การถวายในลักษณะนี้ยังคงได้อานิสงส์มาก แต่อาจน้อยกว่าการถวายแก่สงฆ์โดยรวม
สิ่งของที่ควรมีในชุดสังฆทาน
เมื่อเราเข้าใจแล้วว่าสังฆทานมีกี่ประเภท สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือการเลือกสิ่งของที่เหมาะสมในการถวาย ชุดสังฆทาน ซึ่งสังฆทานมีทั้งแบบสำเร็จรูปจากทางร้าน และสังฆทานแบบจัดเอง ซึ่งควรศึกษาว่าชุดสังฆทานจัดเองควรมีอะไรบ้าง? ซึ่งชุดสังฆทานที่ดีควรประกอบด้วยสิ่งของที่พระสงฆ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง ไม่ว่าจะเป็นเครื่องอุปโภคบริโภคที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น สบู่ ยาสีฟัน ผงซักฟอก น้ำตาล กาแฟ นม บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป และอาหารแห้งต่างๆ อาจรวมถึงเครื่องใช้ทางศาสนา เช่น ตาลปัตร ย่าม หรือผ้าไตรจีวร
ข้อควรระวังในการจัดและถวายสังฆทาน
การถวายสังฆทานนั้นมีข้อควรระวังและมารยาทที่พุทธศาสนิกชนควรปฏิบัติ เพื่อให้การทำบุญเป็นไปอย่างถูกต้องและได้อานิสงส์เต็มที่ ประการแรก ควรตรวจสอบวันหมดอายุของสินค้าประเภทอาหาร เพื่อให้แน่ใจว่าสิ่งของที่ถวายยังอยู่ในสภาพดีและสามารถนำไปใช้ได้จริง
ประการที่สอง ควรจัดวางสิ่งของให้เรียบร้อย หากเป็นภาชนะแบบเปิด เช่น ชะลอม ควรมีการห่อหรือปิดอาหารให้มิดชิดเพื่อป้องกันแมลงและฝุ่น ประการที่สาม ควรถวายด้วยความเคารพและศรัทธา ใช้มือทั้งสองในการประเคนของถวาย และกล่าวคำถวายสังฆทานให้ถูกต้อง
สรุปบทความ
จากที่ได้กล่าวมาทั้งหมด เราได้เรียนรู้ว่าสังฆทานมีกี่ประเภท ทั้งแบ่งตามลักษณะการบรรจุ ได้แก่ ชุดสังฆทานถุง ชุดสังฆทานถัง และชุดสังฆทานชะลอม และแบ่งตามเจตนาในการถวาย ได้แก่ สังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์โดยรวม และสังฆทานที่ถวายแก่สงฆ์เฉพาะกลุ่ม อีกทั้งเรายังได้ทราบถึงสิ่งของที่ควรมีในชุดสังฆทาน และข้อควรระวังในการจัดและถวายสังฆทาน
การถวายสังฆทานไม่ว่าจะในรูปแบบใดล้วนเป็นการสร้างบุญกุศลและแสดงความเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนา ซึ่งสามารถทำได้ในทุกโอกาส ไม่ว่าจะเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา วันเกิด หรือเพื่ออุทิศให้แก่ผู้ล่วงลับ ร้านนวรัตน์สังฆภัณฑ์พร้อมให้บริการจัดชุดสังฆทานทุกประเภทตามความต้องการของท่าน ด้วยสินค้าคุณภาพดี ราคาเหมาะสม และบริการที่ใส่ใจ เพื่อให้การทำบุญของท่านสมบูรณ์แบบที่สุด
ไลน์: @navarat
Facebook: นวรัตน์สังฆภัณฑ์
โทรศัพท์:082-790-5285
