คำถวายสังฆทาน บทสวดและวิธีการถวายสังฆทานที่ถูกต้อง

การถวายสังฆทานเป็นประเพณีสำคัญที่ชาวพุทธได้ปฏิบัติสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน นอกจากจะเป็นการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาแล้ว ยังเป็นการสร้างบุญกุศลให้แก่ตนเองและครอบครัว อย่างไรก็ตาม หลายท่านอาจยังไม่ทราบถึงบทสวดและวิธีการถวายสังฆทานที่ถูกต้อง ซึ่งการทราบบทสวดหรือคำถวายสังฆทาน หรือ บทถวายสังฆทาน เป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้การถวายทานของเรานั้นสมบูรณ์และได้อานิสงส์เต็มที่ บทความนี้จะแนะนำเกี่ยวกับบทสวดถวายสังฆทานและวิธีการปฏิบัติที่ถูกต้องเพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้นำไปใช้ในโอกาสต่างๆ

ความหมายและความสำคัญของการถวายสังฆทาน

สังฆทาน คือ การถวายทานแก่พระภิกษุสงฆ์โดยไม่เจาะจงรูปใดรูปหนึ่ง แต่ถวายเป็นของสงฆ์ส่วนรวม ซึ่งในทางพระพุทธศาสนานั้นถือว่าการถวายสังฆทานมีอานิสงส์มากกว่าการถวายแก่พระภิกษุรูปใดรูปหนึ่งโดยเฉพาะ เพราะเป็นการแสดงความเคารพต่อพระสงฆ์ทั้งหมดในฐานะตัวแทนของพระพุทธศาสนา

การถวายสังฆทานมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อพระพุทธศาสนา เพราะเป็นการสนับสนุนให้พระภิกษุสงฆ์มีปัจจัยในการดำรงชีพ สามารถศึกษาและปฏิบัติธรรม รวมถึงเผยแผ่พระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าต่อไปได้ 

การเตรียมตัวก่อนถวายสังฆทาน

ก่อนที่จะถวายสังฆทาน มีขั้นตอนการเตรียมตัวที่สำคัญที่พุทธศาสนิกชนควรทราบ เพื่อให้การถวายเป็นไปอย่างเรียบร้อยและได้อานิสงส์เต็มที่ เริ่มจากการเตรียมสิ่งของที่จะถวาย ศึกษาประเภทของสังฆทานที่เหมาะสม โดยปกติทั่วไปแล้วสังฆทานมีแบบสำเร็จรูปวางจำหน่ายอยู่โดยทั่วไป และแบบจัดเองหากจัดสังฆทานด้วยตัวเองก็ควรเรียนรู้สังฆทานจัดเองควรมีอะไรบ้าง โดยเลือกสิ่งของที่มีคุณภาพดี สะอาด และเป็นประโยชน์ต่อพระสงฆ์ อาจจะเลือกสิ่งของเพื่อมาจัดสังฆทาน สิ่งของควรถูกจัดเตรียมอย่างเป็นระเบียบและห่อหุ้มให้เรียบร้อย

โดยการถวายสังฆทานที่ดี ควรเตรียมจิตใจให้สงบ มีความศรัทธา และตั้งใจทำบุญด้วยจิตที่บริสุทธิ์ ไม่หวังผลตอบแทนใดๆ การรู้จักบทสวดหรือคำถวายสังฆทานก็เป็นสิ่งสำคัญที่ควรเตรียมตัวก่อนไปวัด หากไม่แน่ใจเรื่องบทสวดถวายสังฆทาน อาจจดบันทึกไว้หรือหาบทสวดที่พิมพ์ไว้แล้วจากร้านสังฆภัณฑ์ เช่น ร้านนวรัตน์สังฆภัณฑ์ ซึ่งมีบทสวดถวายสังฆทานให้บริการ

บทสวดและคำกล่าวถวายสังฆทาน

เมื่อเตรียมตัวพร้อมแล้ว สิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้คือบทสวดหรือคำถวายสังฆทาน ซึ่งมีหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์และโอกาสในการถวาย การรู้จักและเข้าใจบทสวดต่างๆ จะช่วยให้การถวายสังฆทานของเราสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

บทสวดถวายสังฆทานทั่วไป

สำหรับการถวายสังฆทานทั่วไปในโอกาสปกติ เช่น ในวันพระ หรือวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา มีบทสวดถวายสังฆทานที่นิยมใช้กันดังนี้:

“อิมานิ มะยัง ภันเต, ภัตตานิ, สะปะริวารานิ, ภิกขุสังฆัสสะ, โอโณชะยามะ, สาธุ โน ภันเต, ภิกขุสังโฆ, อิมานิ, ภัตตานิ, สะปะริวารานิ, ปะฏิคคัณหาตุ, อัมหากัง, ทีฆะรัตตัง, หิตายะ, สุขายะ”

ซึ่งแปลความได้ว่า “ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายภัตตาหาร กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์จงรับภัตตาหาร กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย สิ้นกาลนาน เทอญ”

สำหรับผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับภาษาบาลี อาจใช้คำถวายสังฆทานเป็นภาษาไทยได้ดังนี้:

“ข้าพเจ้าขอถวายสังฆทานนี้ แด่พระสงฆ์ ขอพระสงฆ์โปรดรับสังฆทานนี้ของข้าพเจ้า เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ข้าพเจ้า ตลอดกาลนานเทอญ”

บทสวดถวายสังฆทานอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับ

อีกหนึ่งโอกาสสำคัญในการถวายสังฆทานคือการอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ ซึ่งมีบทสวดเฉพาะดังนี้:

“อิมานิ มะยัง ภันเต, มะตะกะภัตตานิ, สะปะริวารานิ, ภิกขุสังฆัสสะ, โอโณชะยามะ, สาธุ โน ภันเต, ภิกขุสังโฆ, อิมานิ, มะตะกะภัตตานิ, สะปะริวารานิ, ปะฏิคคัณหาตุ, อัมหากัญเจวะ, มาตาปิตุอาทีนัญจะ, ญาตะกานัง, กาละกะตานัง, ทีฆะรัตตัง, หิตายะ, สุขายะ”

ซึ่งแปลความได้ว่า “ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายมตกภัตตาหาร กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์จงรับมตกภัตตาหาร กับทั้งบริวารทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลายด้วย แก่ญาติทั้งหลาย มีมารดาบิดาเป็นต้น ผู้ทำกาละล่วงลับไปแล้วด้วย สิ้นกาลนาน เทอญ”

สำหรับผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับภาษาบาลี อาจใช้คำถวายสังฆทานเป็นภาษาไทยได้ดังนี้:

“ข้าพเจ้าขอถวายสังฆทานนี้ แด่พระสงฆ์ และขออุทิศส่วนกุศลนี้ให้แก่ (ชื่อผู้ล่วงลับ) ขอให้ท่านได้รับผลบุญนี้ และไปสู่สุคติในสัมปรายภพด้วยเทอญ”

ขั้นตอนการถวายสังฆทานอย่างถูกวิธี

การถวายสังฆทานมีขั้นตอนที่ควรปฏิบัติตามเพื่อให้เกิดความเรียบร้อยและได้อานิสงส์เต็มที่ เริ่มจากการไหว้พระสงฆ์ด้วยดอกไม้ธูปเทียน จากนั้นนั่งพับเพียบหรือคุกเข่าในท่าที่สำรวม นำชุดสังฆทานวางไว้ตรงหน้า แล้วกล่าวคำถวายสังฆทานตามที่ได้เตรียมไว้

เมื่อกล่าวคำถวายเสร็จ ให้ประนมมือรับศีลและฟังพระสงฆ์สวดอนุโมทนา เมื่อพระสงฆ์สวดคำว่า “ยะถา วาริวะหา…” ให้กรวดน้ำเพื่ออุทิศส่วนกุศล โดยวิธีการกรวดน้ำนั้น ให้เทน้ำหยดลงในภาชนะช้าๆ พร้อมกับตั้งจิตอธิษฐานอุทิศส่วนกุศลไปให้แก่ผู้ที่เราต้องการ

สุดท้ายเมื่อพระสงฆ์สวดจบ ให้กราบ 3 ครั้ง เป็นอันเสร็จพิธี ขั้นตอนเหล่านี้อาจมีความแตกต่างกันบ้างตามประเพณีของแต่ละท้องถิ่น แต่หลักการสำคัญคือการปฏิบัติด้วยความเคารพและศรัทธา

สิ่งของที่ควรและไม่ควรถวายในสังฆทาน   

การเลือกสิ่งของที่จะถวายในสังฆทานควรคำนึงถึงประโยชน์ที่พระสงฆ์จะได้รับเป็นสำคัญ สิ่งของที่ควรถวายได้แก่ เครื่องอุปโภคบริโภคที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น สบู่ ยาสีฟัน ผงซักฟอก น้ำตาล กาแฟ นม บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป และอาหารแห้งต่างๆ นอกจากนี้ยังรวมถึงเครื่องใช้ทางศาสนา เช่น ตาลปัตร ย่าม หรือผ้าไตรจีวร

ในทางกลับกัน มีสิ่งของบางอย่างที่ไม่ควรถวายแก่พระสงฆ์ เช่น อาหารหมักดอง อาหารที่มีกลิ่นแรง เสื้อผ้าสีสด เครื่องสำอาง น้ำหอม หรือสิ่งของที่ไม่เหมาะสมกับสมณเพศ การเลือกสิ่งของที่เหมาะสมจะแสดงถึงความเคารพและเข้าใจในวิถีชีวิตของพระสงฆ์

ประโยชน์และอานิสงส์ของการถวายสังฆทาน

การถวายสังฆทานด้วยความศรัทธาและปฏิบัติอย่างถูกต้องตามหลักพระพุทธศาสนา จะนำมาซึ่งประโยชน์และอานิสงส์มากมาย ในทางพระพุทธศาสนากล่าวว่า การถวายสังฆทานมีอานิสงส์มากกว่าการถวายทานแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ เพราะเป็นการถวายแก่คณะสงฆ์ซึ่งเป็นตัวแทนของพระพุทธศาสนา

อานิสงส์ที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎกระบุว่า ผู้ถวายสังฆทานจะได้รับผลบุญมาก มีความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต ประสบแต่สิ่งดีงาม มีสุขภาพแข็งแรง อายุยืนยาว และสิ่งสำคัญคือได้สร้างปัจจัยที่ดีในการเข้าถึงธรรมะและมรรคผลในอนาคต

นอกจากนี้ การถวายสังฆทานยังเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาให้ดำรงอยู่ต่อไป ซึ่งเป็นมงคลอันสูงสุดในชีวิตของชาวพุทธทุกคน

สรุปบทความ

การถวายสังฆทานเป็นประเพณีอันดีงามที่พุทธศาสนิกชนควรปฏิบัติ จากที่ได้กล่าวมาทั้งหมด เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของการถวายสังฆทาน การเตรียมตัวก่อนถวาย บทสวดถวายสังฆทานในโอกาสต่างๆ ขั้นตอนการถวายอย่างถูกวิธี สิ่งของที่ควรและไม่ควรถวาย รวมถึงประโยชน์และอานิสงส์ที่จะได้รับ

การรู้จักคำถวายสังฆทานและวิธีการถวายที่ถูกต้องจะช่วยให้การทำบุญของเราสมบูรณ์และได้อานิสงส์เต็มที่ หากท่านสนใจจัดชุดสังฆทานหรือต้องการคำแนะนำเพิ่มเติม สามารถติดต่อร้านนวรัตน์สังฆภัณฑ์ ซึ่งมีบริการจัดชุดสังฆทานหลากหลายรูปแบบตามความต้องการ พร้อมให้คำแนะนำเกี่ยวกับบทสวดถวายสังฆทานและวิธีการถวายที่ถูกต้อง เพื่อให้การทำบุญของท่านสมบูรณ์แบบที่สุด

ไลน์: @navarat
Facebook: นวรัตน์สังฆภัณฑ์

โทรศัพท์:082-790-5285